Πέμπτη, 02 Αυγούστου 2012 03:00

Εξάρτηση από τυχερά παιχνίδια

Ο εθισμός στον τζόγο αποτελεί μια από τις εξαρτήσεις σε συμπεριφορές όπως μπορεί να είναι στο διαδίκτυο, στο σεξ, στην αγορά προϊόντων, στα «videogames» κ.α. Χαρακτηριστικό σε αυτές τις συμπεριφορές είναι ότι δεν μεσολαβεί η πρόσληψη κάποιας ψυχοδραστικής ουσίας καθώς το ευφορικό αποτέλεσμα που προσλαμβάνει ο εξαρτημένος προέρχεται από ουσίες που παράγει το ίδιο το σώμα μας και ο εγκέφαλός μας (βλ. ενδορφίνες, σύστημα ανταμοιβής – επικλινή πυρήνα).

Υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στην εξάρτηση από τον τζόγο και το να παίζει κάποιος πολύ. Τα άτομα που είναι εξαρτημένα από τον τζόγο συνήθως δεν το συνειδητοποιούν και δεν το παραδέχονται. Το να παραδεχτεί κάποιος ότι έχει εξαρτηθεί, είναι το πρώτο βήμα προς την απεξάρτησή του. Δυστυχώς όμως, όπως και με τον αλκοολισμό, το άτομο δεν κάνει αυτό το βήμα παρά μόνο όταν συναντήσει σοβαρά οικονομικά προβλήματα, ή τον εγκαταλείψουν οι φίλοι και η οικογένειά του λόγω της εξάρτησης του.

Δεν είναι ξεκάθαρο τι οδηγεί τους ανθρώπους στον παθολογικό τζόγο.
Οι περισσότεροι τζογαδόροι μιλάνε για την έντονη συγκίνηση ή ευφορία που βιώνουν καθώς παίζουν και εικάζεται ότι αυτή και άλλες εθιστικές συμπεριφορές απελευθερώνουν βήτα-ενδορφίνες στον εγκέφαλο που δίνουν στο άτομο μια εσωτερική ευχαρίστηση (οι βήτα-ενδορφίνες είναι κάτι σαν ενδογενή ναρκωτικά για τον εγκέφαλο). Η αναμενόμενη ευχαρίστηση κάνει το άτομο να θέλει να επαναλάβει τη συμπεριφορά.

Κάποιο ρόλο μπορεί επίσης να παίζουν λειτουργικές διαταραχές στους νευροδιαβιβαστές σεροτονίνη, νορεπινεφρίνη, ντοπαμίνη (φυσικές χημικές ουσίες που μεταφέρουν τα μηνύματα από και προς τον εγκέφαλο). Η σεροτονίνη παίζει βασικό ρόλο στη ρύθμιση της διάθεσης και της συμπεριφοράς. Η νορεπινεφρίνη εκκρίνεται ως αντίδραση στο στρες και μπορεί να σχετίζεται με τη διέγερση και τη λήψη ρίσκου που χαρακτηρίζουν τον παθολογικό τζόγο. Η ντοπαμίνη εμπλέκεται γενικά στην ανάπτυξη εθισμού, επειδή εκκρίνεται από τον εγκέφαλο ως μέρος του συστήματος επιβράβευσης μέσω του οποίου μαθαίνουμε να επιζητούμε πράγματα που μας κάνουν να νιώθουμε ευχαρίστηση (π.χ. φαγητό, σεξ).

Συμπτώματα εξάρτησης από τον τζόγο
Το άτομο:

  • Σκέφτεται τον τζόγο πολλές φορές τη μέρα και αφιερώνει χρόνο στο να σκέφτεται πότε θα παίξει και πώς θα εξασφαλίσει χρήματα για να παίξει
  • Αισθάνεται άσχημα γι' αυτό.
  • Παίζει σταδιακά όλο και μεγαλύτερα ποσά
  • Έχει κάνει πολλές προσπάθειες να σταματήσει χωρίς επιτυχία
  • Είναι ευερέθιστο και εκνευρισμένο όταν προσπαθεί να αντισταθεί στην ανάγκη του να παίξει
  • Στρέφεται στον τζόγο, προκειμένου να αποφύγει δυσάρεστα συναισθήματα, κατάθλιψη ή άγχος
  • Λέει ψέματα για το πόσα χρήματα ξοδεύει στον τζόγο
  • Στρέφεται σε παράνομες πράξεις προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα ή δανείζεται χρηματικά ποσά
  • Δεν μπορεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του στη δουλειά, το σχολείο, ή στο σπίτι (παραμελεί τα παιδιά, κακή απόδοση στη δουλειά, απουσιάζει πολύ από το σπίτι)

Η εξάρτηση στο τζόγο ορίζεται μεταξύ άλλων παραμέτρων, κυρίως από το πόσο σημαντικό είναι το παιχνίδι στην καθημερινότητα του εξαρτημένου και τι επιπτώσεις έχει σε όλους τους τομείς της ζωής του (επαγγελματικό, προσωπικό, οικογενειακό, φιλικό, κ.α) Κατά την διάρκεια του παιχνιδιού παρατηρείται απόλυτη αφοσίωση στο παιχνίδι, ενθουσιασμός και διέγερση που εκδηλώνεται και με σωματικά συμπτώματα (πχ ταχυκαρδία, εφίδρωση), ενώ συχνά εμφανίζεται προληπτική συμπεριφορά (τυχαία σύνδεση γεγονότων, συμπεριφορών, σκέψεων με το επιθυμητό αποτέλεσμα). Όταν κανείς κερδίσει κυριαρχεί ανακούφιση, ικανοποίηση και ανυπομονησία για το επόμενο παιχνίδι, αύξηση αυτοπεποίθησης, καθώς το κέρδος εκλαμβάνεται ως αποτέλεσμα ικανότητάς, αίσθημα ευφορίας και αυτεπάρκειας, αφού έχοντας χρήματα δίνεται η δυνατότητα εντυπωσιασμού στον περίγυρο, στην/στον σύντροφο, στην/στον σύζυγο. Όταν το αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό, παρατηρούνται ενοχές, φόβος αποκάλυψης από τον/την σύζυγο ή κάποιον άλλο, ανησυχία για ανεύρεση τρόπου εξασφάλισης χρημάτων που απαιτούνται για κάλυψη καθημερινών εξόδων, μηχανορραφίες και ψέματα. Συχνά υπάρχει θυμός προς τον εαυτό, αυτοκατηγόρια, προσπάθεια ανεύρεσης χρημάτων ώστε να ξαναπαίξουν προκειμένου να κερδίσουν όσα έχασαν, αλλά και κατανάλωση αλκοόλ ή άλλων ουσιών ως μέσο ανακούφισης και προσωρινής απόσπασης της σκέψης από το αίσθημα αδιεξόδου.

Οποιουδήποτε είδους θεραπεία προϋποθέτει την επιθυμία και το κίνητρο του εξαρτημένου για αλλαγή. Η εξάρτηση από το τζόγο αντιμετωπίζεται παρόμοια με άλλου είδους εξαρτήσεις. Η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση αναφορικά με την εξάρτηση στον τζόγο συνίσταται στο να βοηθήσει τον ασθενή να διαχειριστεί την επιθυμία για να παίξει, να παρέχει στον ίδιο ένα προστατευτικό σύστημα, ούτως ώστε να τον αποτρέπει από την επιθυμία του τζογαρίσματος Σημαντική συνήθως κρίνεται η συμμετοχή σε θεραπεία όλου του οικογενειακού συστήματος του εξαρτημένου, καθώς συχνά ο παίκτης εκπροσωπεί και εκφορτίζει την παθολογία ενός ευρύτερου νοσηρού συστήματος, Ο εθισμός στον τζόγο αποτελεί ψυχική πάθηση η οποία χρήζει ειδικής αντιμετώπισης...